Vào nửa đầu năm 1810, hâu như ở tất cả các thuộc địa Tủy Ban Nha đều bùng nổ các cuộc khởi nghĩa. Để lãnh đạo cuộc đấu tranh giải phóng, tại các thành phố lớn như Buenot Airet, Xantiago, Caracat… những uỷ ban yêu nước được thành lập. Tham gia các uỷ ban này có cácđại biểu của địa chủ, trí thức địa phưomg và thương nhân.
Tất cả các tầng lớp nhân dân thuộc địa bị áp bức đều tham gia vào cuộc đấu tranh dành độc lập. Những địa chủ, thương nhân, trí thức lãnh đạo ở khắp mọi nơi từ Mêhicô đến Achentina, nhưng quần chúng cơ bản của quân đội cách mạng lại bao gồm ngườiInđian và ngườiMetis, những công nhân mỏ, thợ thủ công, nông dân, dân nghèo thành thị và nô lệ da den. Hàng vạn ngườiInđian và da đen đã hăng hái tham gia vào cuộc đấu tranh giành độc lập, đã chiến đấu đặc biệt ngoan cường và kiên quyết, nhất là khi các nhà lãnh đạo phong trào nêu lên khẩu hiệu “Bãi bỏ chế độ nô lệ” và “Chia các điền trang lớn cho nông dân”. Song nhiều nhà lãnh đạo đã khiếp sợ những cuộc đấu tranh kiên quyết của quần chúng nhândân…
Ở Mêhicô, những chiến sĩ xuất sắc đấu tranh vì độc lập… những linh mục nông thôn như M. Hidăngo và sau đó là Hôxê Maria Môrêlôt đã lãnh đạo cuộc khởi nghĩa nhândân của nông dân Indian. Vào cuối năm 1815, quân Tây Ban Nha được vũ trang mạnh mẽ đã đánh tan những lực lượng chủ yếu của những người yêu nước Mêhicô. Chúng đã khủng bố dã man. Cả Hêdângo (6/1811) và Môrêlôt (12/1815) đều bị tử hình. Chúng bêu đầu Hêdângo trong một cái lồng sắt để làm cho nhândân khiếp đảm. Nhưng chính sách khủng bố dã man cũng chẳng đàn áp được phong trào giải phóng. Năm 1820, phong trào lại nổi lên với một sức mạnh mới. Năm 1821, Mêhicô thoát khỏi ách áp bức của Tây Ban Nha.
Ở Áchentina, tướng San Martin – một nhà yêu nước xuất sắc – đã lãnh đạo cuộc chiến tranh giành độc lập. Vào tháng 7/1816, nhândân khởi nghĩa tuyên bố độc lập. Sau đó chẳng bao lâu, đội quân 5000 người của San Martin đã khắc phục những khó khăn hết sức to lớn, vượt qua dãy nui Anđét, tiến vào Chilê… Quân Tây Ban Nha bị thất bại nặng nề. Sau đó (1817), Chilê tuyên bố độc lập.
Quân đội giải phóng của San Martin tiếp tục tiến về phía bắc vào năm 1831, giải phóng Thủ đô Lima của Phó vương Pêru khỏi sự thống trị của Tây Ban Nha.Dưới sự lãnh đạo của vị tướng dũng cảm Ximôn Bôliva – người được nhândân Mĩ Latinh gọi là “Người giải phóng”, mà nhândânVenezuela Columbia, Bolivia và Ecuador (ngày nay) cũng được giải phóng khỏi ách thuộc địa.
Chiến tranh giành dộc lập của các thuộc địa Tây Ban Nha kéo dài từ năm 1810 đến năm 1816. Chiến tranh kết thúc với sự sụp đổ hoàn toàn của hệ thống thuộc địa Tây Ban Nha trên lục địa của châu Mĩ. Những nước cộng hoà Mĩ Latinh độc lập được thành lập.
Đồng thời cuộc chiến tranh này cũng là cách mạng tư sản không triệt để, bị hạn chế, không thủ tiêu những tàn tích của chế độ phong kiến.
Chính quyền trong các nước cộng hoà mới thành lập chuyển từ tay bọn thực dân Tây Ban Nha sang bọn địa chủ và tư sản bản xứ.
Các nước cộng hoà Mĩ Latinh vẫn là những nước nông nghiệp kém phát triển. Vào nửa sau thế kỉ XIX, các nước này bị phụ thuộc vào các nước tư bản chủ nghĩa Anh và Mĩ.
Từ khóa tìm kiếm nhiều:
lich su the gioi can dai
